Koper ogrodowy

A | B | C | Ć | D | E | F | G | H | I | J | K | L | Ł | M | N | Ń | O | P | Q | R | S | Ś | T | U | V | W | X | Y | Z | Ź | Ż

Anethum graveolens; rodzina: selerowate (Apiaceae)

Koper ogrodowy. Roślina była znana i ceniona jako lecznicze zioło już w świecie starożytnym. Liście i kwiaty kopru znaleziono w grobowcu faraona Amenhotepa II władającego Egiptem 3400 lat temu.

Koper pojawił się także na kartach biblii. Pisał o nim św. Mateusz, który podawał, że roślinę wykorzystywano do płacenia dziesięciny. Greccy hoplici oraz rzymscy legioniści stosowali okłady z palonych nasion kopru ogrodowego na rany odniesione podczas walki, ponieważ taki zabieg skutecznie przyspieszał ich gojenie. W średniowieczu koper ogrodowy stał się tak popularnym ziołem, że europejscy chłopi nie nadążali z jego uprawą. Nasiona i liście kopru były wykorzystywane nie tylko przez kucharzy i zielarzy, chętnie sięgali po nie alchemicy, wiedźmy i czarnoksiężnicy, którzy produkowali z kopru mieszanki chroniące przed złymi urokami i klątwami. Wiązki kopru zawieszone w domach miały chronić jego mieszkańców przed gromami i koszmarnymi snami.

WYSTĘPOWANIE I UPRAWA.

Roślina pochodząca z Azji Południowo-Zachodniej i Azji Środkowej. Szybko rozprzestrzeniła się w Europie i Ameryce Północnej jako gatunek uprawny. Jest łatwa w uprawie, rozmnaża się z nasion. Do celów kulinarnych pozyskuje się całe pędy i owoce. Świeże liście można zrywać z rośliny przez cały okres jej wzrostu, już po około czterech tygodniach od wysiewu. Uprawiając koper na zbiór, należy pamiętać, by przy wcześniejszym uszczykiwaniu liści zawsze pozostawić górną część pędu. Jeśli ją usuniemy, cała roślina zacznie zamierać.

ZASTOSOWANIE.

Koper ogrodowy jest ceniony głównie za słodko-korzenny aromat. Gotowanie bądź smażenie liści powoduje zanik właściwości zapachowych kopru, dlatego należy go dorzucić na końcu przyrządzania dania. Liście można drobno pokroić i zamrozić albo zasuszyć. Liście kopru dodaje się do sałatek, ziemniaków, zup i potraw z jaj. Sporządzony na bazie liści sos koperkowy jest smacznym i aromatycznym dodatkiem do mięs, drobiu, ryb, raków i ślimaków. Pędów wraz z baldachami kwiatów lub owoców używa się podczas kwaszenia ogórków i papryki. Do celów kulinarnych nadają się również rozłupki, w całości lub zmiażdżone. Warto je wsypać do świeżo ugotowanych warzyw, szczególnie bobu i duszonej soczewicy. Świeżo ugotowany makaron można podawać z kilkoma niełupkami kopru wraz z kwaśną śmietaną. Zmiażdżone nasiona kopru stanowią doskonałą przyprawę do kiełbasy, grillowanej wieprzowiny lub tłustej ryby. Można je również dodać do octu podczas marynowania mięs. Ponieważ smak niełupek bardzo długo pozostaje w ustach, używa się ich do odświeżenia oddechu. Lecznicze działanie zioła jest wykorzystywane przy schorzeniach układu pokarmowego.

CIEKAWOSTKI.

Zwyczajowa nazwa rośliny stosowana w języku staroangielskim (dull) oznacza kołysanie. Nawiązuje to do usypiających i relaksacyjnych właściwości herbaty sporządzonej z liści i niełupek kopru.