Trybula ogrodowa

A | B | C | Ć | D | E | F | G | H | I | J | K | L | Ł | M | N | Ń | O | P | Q | R | S | Ś | T | U | V | W | X | Y | Z | Ź | Ż

Anthiricus cerefolium; rodzina: selerowate (Asteraceae)

Trybula ogrodowa już w czasach antycznych była znana jako przyprawa oraz cenna roślina lecznicza. Pierwsze wzmianki o niej można znaleźć w księgach Lucjusza Columella, rzymskiego autora pism poświęconych agrotechnice, oraz Pliniusza Starszego, spod pióra którego wyszła encyklopedia starożytnego świata – Naturalis historia.

Popularność trybuli ogrodowej przetrwała upadek Cesarstwa Zachodniorzymskiego. W średniowieczu roślina stanowiła smakowity dodatek do dań oraz poszukiwany surowiec zielarski. Jej właściwości lecznicze opisywał w powstałym w 827 roku dziele Liber de cultura hortum (o pielęgnacji ogrodu) benedyktyński mnich Walahfrida Strabo. Opat klasztoru na wyspie Reichenau kompresy z trybuli polecał do tamowania krwawienia oraz złagodzenia bólu. Z kolei św. Hildegarda z Bingen zalecała picie wina z dodatkiem soku z trybuli ogrodowej chorym cierpiącym na owrzodzenia. Współcześnie ziele trybuli ogrodowej jest stosowane, aby przyśpieszyć trawienie oraz załagodzić wzdęcia.

WYSTĘPOWANIE I UPRAWA

Gatunek pochodzący z południowo-wschodniej Europy i zachodniej Azji. Zawleczony rozprzestrzenił się na wszystkich kontynentach. Roślina uprawiana we Francji, we Włoszech, w Niemczech i w Anglii. W Polsce w przeszłości uprawiana i dziczejąca. Obecnie w stanie dzikim spotykana w rozproszeniu na nizinach. Dobrze rośnie w doniczkach i może być hodowana w pomieszczeniach zimą. Do celów kulinarnych pozyskuje się liście obrywane do okresu kwitnienia, kwiaty oraz korzenie wykopywane jesienią.

ZASTOSOWANIE

Zioło cenione w kuchni ze względu na aromatyczny zapach i słodki, nieco korzenny smak przypominający anyżek zmieszany z pietruszką. Trybula najlepiej komponuje się z delikatnymi potrawami takimi jak jajka, kurczak i ryba. Ze względu na to, że liście szybko więdną, należy dodawać je do dań bezpośrednio przed podaniem. Drobno posiekane świeże liście można wykorzystać jako dodatek do masła ziołowego, sosu beszamelowego, past z twarogu i żółtego sera. Są one podstawą zielonego sosu ravigote podawanego do ryby, pieczonej lub z wody, gotowanych warzyw i mięs. Ponadto liście służą do aromatyzowania świeżych sałatek. Wzbogacają smak sałatek ziemniaczanych i gotowanej marchewki. Innym sposobem wykorzystania liści oraz kwiatów jest dodanie ich do nadzienia do mięs lub farszu do pierogów. Amerykański przemysł przyprawowy oferuje sproszkowane liście trybuli jako przyprawę do grillowanych ryb i drobiu. Korzenie rośliny można gotować i podawać na gorąco lub zimno jako warzywo.