Zielona Encyklopedia Zdrowia – Babka
Zielona Encyklopedia Zdrowia – Babka lancetowa, babka plantago
Babka lancetowa występuje na półkuli północnej. W Polsce jest gatunkiem pospolitym na całym obszarze.
A | B | C | Ć | D | E | F | G | H | I | J | K | L | Ł | M | N | Ń | O | P | Q | R | S | Ś | T | U | V | W | X | Y | Z | Ź | Ż
Babka (Plantago L.) – rodzaj roślin z rodziny babkowatych. Obejmuje około 200–270 gatunków. Występują one na całym świecie.
Nazwa rodzajowa Plantago pochodzi od łacińskiego słowa planta, czyli podeszwa, podbicie stopy. Nawiązuje ona do kształtu liści rośliny lub często wydeptywanych miejsc występowania gatunku, np. wzdłuż drogi.
Jest to roślina zielona o wysokości 5-40 cm. Zebrane w przyziemną rozetę lancetowate, 3-5 nerwowe liście zawierają krótki, rynienkowaty, pochwiasty, owłosiony ogonek. Promieniste, drobne obułpłciowe kwiaty o brunatnej koronie, z białawymi nitkami pręcików i żółtawymi pylnikami zebrane są w jajowaty, kulisty lub krótkowalcowaty kłos osadzony na długiej, głęboko bruzdowatej szypułce. Owocem jest dwunasienna torebka.
Jest to azotolubna roślina wiatropylna kwitnąca od maja do września. W czasie kwitnienia pojawia się jedna lub kilka nierozgałęzionych łodyg kwiatostanowych. W rozsiewaniu nasion babki biorą udział zwierzęta i człowiek, Rośnie na łąkach, polanach, pastwiskach, trawnikach i przy drogach.
Bylina, uprawiana w Azji Plantago ovata, w Europie dziko rosnąca jak chwast babka zwyczajna (Plantago maior).
Do celów leczniczych stosuje się młode liście babki lancetowatej zbierane w okresie kwitnienia rośliny (do celów kulinarnych przed kwitnieniem). Suszyć je należy w suszarni w temperaturze 40 stopni, ponieważ liście suszone w warunkach naturalnych czernieją. Warto też zbierać dojrzałe nasiona babki, które po przesianiu trzeba wysuszyć.
Młode drobno posiekane liście babki dobrze smakują jako dodatek do zup lub sosów. Mogą być też przyrządzane podobnie jak szpinak albo obsmażane w słonym lub słodkim cieście naleśnikowym. Natomiast dojrzałe owoce są świetnym dodatkiem do zup, sosów, jajecznicy i tart. Można je też przyrządzać i jeść zamiast kaszy lub dodawać do wypieków. Babka lancetowata jest również znana ze swoich właściwości leczniczych. Odwary z liści działają przeciwzapalnie na błony śluzowe jamy ustnej, gardła i dalszych odcinków przewodu pokarmowego. Sporządzane z nich syropy wykazują działanie przeciwkaszlowe i usprawniają trawienie.
Nasiona bogate są w śluz i błonnik, babka zwyczajna zawiera też taniny. Działa nawilżające i łagodząco na przewód pokarmowy, stosowana w leczeniu wewnętrznych infekcji i wrzodów. Działa też ściągająco, napary ułatwiają krzepnięcie krwi, goją rany i leczą hemoroidy. Babkę stosuje się najczęściej do leczenia zaparć. Zmielone nasiona zmieszane z wodą są świetnym środkiem na przeczyszczenie. Podobnie jak otręby chłoną wodę i pęcznieją w jelicie, pobudzając ruch robaczkowy.