Pierzga pszczela czy pyłek pszczeli??? A może jedno i drugie ;-)

Skąd się bierze pyłek pszczeli, a skąd pierzga?

Pszczoły zbieraczki latając od kwiatka do kwiatka zbierają pyłek, mieszają go z odrobiną miodu i śliny i przyklejają w formie okrągłych grudek pyłkowych (obnóży) do trzeciej pary nóżek. Następnie pszczoły zbieraczki wracają do ula, składają grudki pyłkowe w komórkach plastrów i dalszą pracę pozostawiają pszczołom ulowym.

Pszczoły ulowe mieszają pyłkowe kulki ze swoją śliną i miodem, ubijają taką masę w komórkach plastra, gdzie – uwaga – ta mieszanka, w sprzyjających warunkach ula i przy udziale bakterii kwasu mlekowego, fermentuje.

Czyli pszczoły w ten sposób konserwują sobie pyłek, tak jak ludzie ogórki i kapustę na zimę.

I tak oto powstaje pierzga. Pierzga jest taką pszczelą kiszonką – ich podstawowym pokarmem.

Jak przechwytuje się pyłek od pszczół?

Aby pozyskać tak cenny pyłek, pszczelarze montują na ulach specjale urządzenia. Poławiacze pyłku mogą być wylotowe, dennicowe, plastrowe lub powałkowe. Wszystkie opierają się z grubsza na tej samej metodzie działania. Wlatujące do ula pszczoły muszą przejść przez tzw. przegrodę strącającą. Jest to bariera z otworami o średnicy ciała pszczoły – kiedy owady przechodzą przez te szczeliny, zahaczają obnóżami o jej brzegi i gubią pyłek, który spada do specjalnego zasobnika. Warto zaznaczyć, że pozyskiwanie pyłku nie wiąże się z żadną wyrządzaną pszczołom krzywdą. Poławiacze są w stanie przechwycić tylko niewielką część pszczelich zbiorów, a gdy pszczoły zorientują się, że dostarczyły pyłku zbyt mało, po prostu chwilę odpoczną i wyruszą po niego ponownie.

Jak wygląda i smakuje pierzga pszczela?

Pierzga ma formę grudek o ciemnobrązowej barwie i nieregularnym kształcie. Nie jest tak kulista, jak pyłek, ma też dużo twardszą konsystencję. Często wskazuje się na mniej przyjemnym smak, który opisywany jest jako bardziej żywiczny, kwaskowaty – można go nieco zamaskować, stosując np. pierzgę w miodzie.

Jak pachnie i smakuje pyłek pszczeli?

Zapach pyłku w dużej mierze zależy od rośliny, z której został pozyskany. Zwykle jednak jest to zapach bardzo przyjemny – z wyraźną kwiatowo-miodową nutą. Smak pyłku może być słodkawy, kwaskowaty, gorzkawy, a nawet odrobinę piekący. Niektórym osobom pyłek na pewno wyda się smaczny, innym zaś w pierwszej chwili może on niespecjalnie przypaść do gustu. Do smaku pyłku – podobnie jak do naparów ziołowych – człowiek przyzwyczaja się z czasem i po kilku/kilkunastu porcjach to, co wpierw wydawało nam się nieszczególnie apetyczne, staje się dla nas neutralne, a nawet przyjemne.

Skład pierzgi pszczelej i jej właściwości

W skład pierzgi pszczelej wchodzą miód, ślina oraz pyłek kwiatowy przygotowywane przez pszczoły. Stanowi ona zbitą masę, która jest zbierana z ramek w ulach. Aby uzyskać 1 kg pierzgi, konieczne jest wyczyszczenie przez pszczelarza od 5 do nawet 30 ramek. Wszystko uzależnione jest od tego, jak dużo pszczół znajduje się w danym momencie w pasiece. Pierzga pszczela znana jest z właściwości prozdrowotnych. W jej składzie można znaleźć szereg witamin (A, B1, B2, B3, B6, C, PP, E, D, H, K, B12) oraz minerałów (żelazo, fosfor, potas, miedź, sód).

Skład pyłku pszczelego i jego właściwości

Pyłek kwiatowy zawiera praktycznie wszystkie składniki odżywcze, których potrzebuje ludzki organizm do prawidłowego funkcjonowania.

W 100 gramach pyłku jest tyle samo białka, co w 100 gramach mięsa! A jeśli to porównanie nie jest wystarczająco obrazowe, dodajmy, że 100 gramów pyłku zapewni nam mniej więcej tyle niezbędnych do życia aminokwasów, co 7 jaj, a więc 5-7 razy więcej niż twaróg. Już 30 gramów pyłku zaspokoi 100% naszego zapotrzebowania na aminokwasy. Pyłek pszczeli zawiera wszystkie aminokwasy egzogenne (lizyna, leucyna i izoleucyna, metionina, fenyloalanina, treonina, tryptofan, walina), czyli takie, których nasz organizm nie syntetyzuje samodzielnie i trzeba je dostarczyć wraz z pożywieniem. Aminokwasy egzogenne odpowiadają za prawidłową pracę mózgu, budowę mięśni i chrząstek oraz przemianę lipidową.

Pyłek pszczeli/kwiatowy to również cenne źródło węglowodanów – podstawowego źródła energii dla organizmu człowieka. Zawarty w pyłku błonnik (pod postacią celulozy) jest odpowiedzialny za prawidłowe funkcjonowanie przewodu pokarmowego. W pyłku nie brakuje także jedno- i wielonasyconych kwasów tłuszczowych: omega3, omega6, fitosterole i fosfolipidy. To kolejne substancje, które musimy dostarczać wraz z pożywieniem. Ich znaczenie jest ogromne: m.in. odpowiadają z prawidłowy wzrost dzieci i młodzieży oraz zachowanie odpowiedniego stanu zdrowia. Związki fenolowe, głównie flawonoidy, ale też katechiny i kwasy fenolowe, to doskonałe antyoksydanty, przeciwdziałające spotęgowanym procesom utleniania w organizmie. 

Przejdźmy teraz do witamin, których w pyłku jest bezliku. Jest to jeden z nielicznych darów natury, który zawiera pełen zestaw potrzebnych nam witamin. Pyłek pszczeli to m.in. pełna paleta witamin z grupy B (B1, B2, B3, B5, B6, B7, B8, B9, B12), które wpływają na prawidłową pracę układu nerwowego, układu krążenia, układu odpornościowego i pokarmowego.

Prawidłowe funkcjonowanie organizmu jest niemożliwe bez 14 składników mineralnych. W pyłku znajdziemy ich aż 11! Żelazo, mangan, cynk, miedź, nikiel, fosfor, magnez, wapń́, sód, potas – pyłek pszczeli doskonale zastąpi większość dostępnych na rynku preparatów mineralnych.

Wszystko to sprawia, że pyłek pszczeli jest niezwykle pomocnym suplementem diety dla osób starszych, niedożywionych, ciężko pracujących fizycznie, sportowców, osób podatnych na infekcję, osób uczących się i pracujących umysłowo.

Stosowanie pierzgi:

Pierzgę można jeść prosto z opakowania, wolno gryząc granulki. Można również zmieszać ją z wodą (pół łyżeczki na pół szklanki wody) lub z miodem.
Zwykła profilaktyczna dawka pierzgi wynosi 10-20 g dziennie spożywana na raz albo podzielona na dwie części, zawsze 30-45 minut po posiłku, aby nie wystąpiły dolegliwości żołądkowe. Nie powinno się przekraczać dziennej dawki 30 g dla osoby dorosłej.

Jak dawkować pyłek kwiatowy?

Pyłek pszczeli można spożywać każdego dnia przez cały rok, jak również stosować kuracje miesięczne, np. w okresie jesienno-zimowym lub w czasie wiosennego przesilenia. Najkorzystniejsze jest przyjmowanie pyłku 3 razy w ciągu dnia – od pół godziny przed posiłkiem do dwóch godzin po nim. Pyłek pszczeli, w odpowiednio zredukowanych porcjach, jest odpowiedni także dla dzieci.

• Dzieci w wieku 3-5 lat – 10 gramów dziennie.
• Dzieci w wieku 6-12 lat – 15 gramów dziennie.
• Dzieci w wieku 6-12 lat – 15 gramów dziennie.
• Dzieci powyżej 12 lat oraz dorośli – 20 gramów dziennie.
• Dorośli podczas leczenia – 30-40 gramów dziennie.

(jedna łyżeczka od herbaty to około 5 gramów pszczelego pyłku)

Pierzga pszczela – przeciwwskazania

Pierzga pszczela to substancja, która nie powinna być stosowana przez osoby uczulone na produkty pszczele. Może ona wówczas wywoływać reakcje alergiczne. W innych wypadkach i tak należy spożywać ją z umiarem. Gdy w trakcie korzystania z niej pojawią się dodatkowe dolegliwości, należy skonsultować się z lekarzem. Warto wiedzieć także o tym, że pierzga jest wyrobem, którego co prawda nie można przedawkować, ale spożywanie go w nadmiernej ilości przyczynia się pośrednio do przybierania na wadze, ponieważ jedną z jego składowych jest bogaty w cukry miód.

Przeciwwskazania do stosowania pyłku

Jak każdy preparat, który może pomóc, pyłek pszczeli – w pewnych rzadkich przypadkach – może także zaszkodzić. Główne przeciwwskazanie do suplementacji pyłkiem pszczelim to alergia na produkty pszczele oraz alergie na pyłki kwiatów, roślin i drzew. Zdaniem lekarzy alergia na pyłek jako taki występuje sporadycznie i dotyka mniej niż 10% populacji. W razie wystąpienie takich objawów jak: duszności, wzdęcie warg, wymioty czy biegunka natychmiast udajmy się do lekarza. Osobom, które dopiero rozpoczynają przygodę z pszczelim pyłkiem, sugerujemy, aby zaczęły kurację od bardzo małych dawek i stopniowo je zwiększały.

Inne przeciwwskazania to ciężkie uszkodzenie nerek, skłonność do zaburzeń jelitowo-żołądkowych, nowotwory gruczołu krokowego. W takich sytuacjach nim włączymy pyłek do codziennej diety, powinniśmy wpierw skonsultować tę decyzję z lekarzem.

Ciekawostki o pyłku kwiatowym

• Starożytnie Egipcjanie nazywali pyłek pszczeli „życiodajnym pyłem”.
• „Ojcowie zachodniej medycyny” – Hipokrates, Pliniusz Starszy i Pitagoras – bardzo ufali pyłkowi pszczelemu i regularnie zalecali go swoim pacjentom
• Nazwa „pyłek pszczeli” po raz pierwszy pojawia się w 1686 roku w dziele Historia Plantarum Johna Raya.
• Spożycie pyłku pszczelego na większą skalę zaczyna się dopiero po II Wojnie Światowej, wraz z wynalezieniem przez pszczelarzy montowanych w ulach poławiaczy.
• Pyłek ma właściwości adaptogenne – pomaga przyzwyczaić się do większego obciążenia fizycznego czy niższej zawartości tlenu w powietrzu. Dlatego jest on stałym elementem diety rosyjskich kosmonautów.

Przepisy z pyłkiem.

UWAGA! – Przed zastosowaniem określonego przepisu, wskazane jest zaczerpnięcie konsultacji z lekarzem, niektóre osoby mogą być uczulone na pyłek kwiatowy.

Stosuje się wiele sposobów na sporządzanie odżywek oraz leków z udziałem pyłku pszczelego.

Napój pyłkowy. Do ½ szklanki letniej wody, mleka wsypać łyżkę pyłku i pozostawić na kilka godzin. Następnie lekko podgrzać, dosłodzić miodem do smaku. Spożywać na czczo rano i wieczorem. Zalecana długość kuracji 1-2 miesiące

Pyłek sproszkowany. Sproszkować pyłek w młynku do kawy. Zażywać z dodatkiem napojów.

Krem pyłkowy. Wymieszać 20% pyłku z 80% miodu. Zamiast miodu może być użyty serek, dżem.

Pasta pyłkowa. Wymieszać 500 gram pyłku z 500 gramami miodu, przekręcić kilka razy przez maszynkę do mięsa.

Pyłek przy alergii. Do 100 gram pyłku dodać 900 gram miodu, wymieszać. Trzytygodniową kurację rozpocząć na 3-4 tygodnie przed przewidywanym atakiem kataru siennego, astmy. Zacząć od małych dawek pyłku, codziennie zwiększanych do 11 dnia, następnie dawki stopniowo zmniejszamy.

Deser pyłkowy. Do ¾l śmietanki lub mleka dodać łyżkę pyłku kwiatowego. Odczekać kilka godzin, dodać 2 łyżki miodu, 2 łyżki rozdrobnionych orzechów, wiórków kokosowych lub migdałów, następnie zmiksować.

Pyłek pszczeli w kosmetyce.

Maseczka 1. Wymieszać 1 łyżeczkę sproszkowanego pyłku z 1 żółtkiem. Można dodać łyżeczkę miodu. Nanieść na twarz, pozostawić na ½ godz. Wygładza i odżywia skórę.

Maseczka 2. Wymieszać dwie łyżeczki sproszkowanego pyłku w małej ilości wody dla uzyskania papki. Nałożyć na twarz na 30 minut.

Maseczka 3. Wymieszać 2 łyżki pyłku, 2 łyżki miodu, 1 żółtko, 1 łyżkę twarogu. Nałożyć na twarz na 30 minut. Wzmacnia, upiększa skórę.

Przechowywanie pierzgi i pyłku

Pierzgę i pyłek należy przechowywać w szczelnie zamkniętym naczyniu, w chłodnym (do 5°C) i zacienionym miejscu.