Zdrowie. Zielona Encyklopedia Zdrowia – Mniszek pospolity
Zdrowie. Zielona Encyklopedia Zdrowia – Mniszek pospolity
A | B | C | Ć | D | E | F | G | H | I | J | K | L | Ł | M | N | Ń | O | P | Q | R | S | Ś | T | U | V | W | X | Y | Z | Ź | Ż
Taraxacum officinale F.H. Wigg. Rodzina: astrowate, Asteraceae
Występowanie Mniszek pospolity
Gatunek występuje w umiarkowanej strefie Azji i w Europie. W Polsce jest pospolity.
Morfologia
Mniszek lekarski jest rośliną zielną o grubym, mięsistym korzeniu, dorastającą do 10-40 centymetrów wysokości. Z korzenia wyrasta rozeta lancetowatych lub podługowato-lancetowatych, u nasady zwężonych, nagich, wcinanych liści odziomkowych oraz puste w środku, długie, bezlistne, nagie łodygi zakończone pojedynczymi koszyczkami o średnicy do 5 centymetrów, składającymi się z żółtych kwiatów języczkowych. Cała roślina zawiera bały sok mleczny. Owocem jest niełupka zaopatrzona w parasolowaty aparat lotny.
Biologia i ekologia
Jest to bylina o przedprątnych kwiatach zapylanych przez owady. Kwitnie od kwietnia do sierpnia. Dzięki parasolowatemu puchowi kielichowemu owoce, a wraz z nimi nasiona przenoszone są na dalekie odległości, co umożliwia ekspansję gatunku. Rośnie na łąkach, poboczach dróg, ugorach, trawnikach, w zaroślach i sadach.
Surowiec
Do celów kulinarnych lub leczniczych wykorzystuje się korzeń, liście i kwiaty mniszka pospolitego. Korzeń wykopuje się jesienią lub bardzo wczesną wiosną, wybierając organy grubsze, czyli takie, których średnica przekracza grubość ołówka. Podczas wykopywania należy uważać, aby nie okaleczyć korzeni. Następnie należy je umyć, osuszyć, pokroić na kawałki i suszyć w suszarni w temperaturze 35 stopni. Ziele i kwiat mniszka zbiera się wczesną wiosną, ziele zanim rozwiną się koszyczki kwiatowe a kwiaty w czasie kwitnienia, i suszy w suszarni w temperaturze 35 stopni lub w miejscu przewiewnym i zacienionym. Po wysuszeniu koszyczki kwiatowe nie powinny się rozsypywać.
Zastosowanie w medycynie
Korzenie mniszka pospolitego wykazują właściwości lecznicze. Składniki w nich zawarte działają korzystnie przy niestrawnościach, poprawiają pracę układu moczowego i obniżają poziom cukru we krwi. Wino z korzeni mniszka można stosować jako środek pobudzający apetyt. Młode liście mniszka lekarskiego zawierają dużo witaminy C, witamin z grupy B, prowitaminę A oraz wiele składników mineralnych, takich jak: wapń, siarka, potas i żelazo. Kwiaty mniszka w postaci syropu skutecznie działają jako środek przeciwkaszlowy.
Zastosowanie w kuchni
Do celów kulinarnych nadają się wszystkie części mniszka pospolitego. Korzenie można jeść gotowane, podobnie jak rośliny korzeniowe. Są bardzo smaczne. Z korzeni mniszka można zrobić wino. Z młodych liści mniszka warto wiosną przyrządzać sałatki. Mogą stanowić dodatek do zup i sosów, ale smaczne są także przyrządzone podobnie jak szpinak. Szerokie zastosowanie mają kwiaty mniszka pospolitego. Dodaje się je do ciast i koktajli mlecznych. Nadają się do wyrobu wina i piwa domowym sposobem. Młode, zamknięte i jeszcze twarde pączki mniszka po ugotowaniu na parze i obsmażeniu mogą stanowić smaczny dodatek do spaghetti i zup.
