
Lebiodka pospolita
Zielona Encyklopedia Zdrowia – Lebiodka pospolita
A | B | C | Ć | D | E | F | G | H | I | J | K | L | Ł | M | N | Ń | O | P | Q | R | S | Ś | T | U | V | W | X | Y | Z | Ź | Ż
Roślina jest znana bardziej pod nazwą oregano, która pochodzi od greckich słów oros i ganos oznaczających górę i radość. Trzeba przyznać, że przyprawa rzeczywiście daje dużo radości wywołanej smakiem potraw przyrządzonych z jej dodatkiem.
Origanum vulgare; Rodzina: jasnowate, Lamiaceae
Występowanie
Lebiodka pospolita inaczej zwana oregano, występuje w Afryce Północnej, Azji i Europie. W Polsce gatunek jest pospolity na niżu i w strefie podgórskiej.
Morfologia
Jest to roślina zielna o wysokości 30-60 centymetrów. Z pełzającego, gałęzistego kłącza wyrasta owłosiona lub prawie naga łodyga, na której osadzone są podługowate lub podługowato-jajowate, ogonkowe liście. Są one brzegiem drobno-ząbkowane, od spodu jasnozielone, przeświecająco gruczołowato-punktowane: górne ostre, a dolne tępe. Drobne, dwuwargowe kwiaty o różowo-liliowej koronie i dzwonkowatym kielichu zebrane są na końcach pędów w szczytową wiechę. Owocem jest rozłupnia z czterema brunatnymi rozłupkami.
Biologia i ekologia
Lebiodka pospolita jest byliną kwitnącą od czerwca do sierpnia. Rośnie na skraju lasów, w zaroślach i na suchych wzgórzach. W górach występuje aż do piętra kosodrzewiny.
Surowiec
Surowcem stosowanym do celów leczniczych jest ziele lebiodki pospolitej. Od czerwca do września zbiera się gęsto ulistnione części zakwitających pędów i suszy w warunkach naturalnych w miejscach przewiewnych i zacienionych lub w suszarni w temperaturze nie wyższej niż 35 stopni.
Zastosowanie w medycynie
Ziele lebiodki pospolitej stosowane w postaci naparu pobudza wydzielanie śliny, soku żołądkowego i żółci, usprawnia proces trawienia pokarmów, działa wiatropędnie, bakteriobójczo i przeciwbiegunkowo. Ponadto wzmaga czynność gruczołów potowych i zwiększa ilość wydzielanego moczu. Pobudza też wydzielanie śluzu, zwłaszcza przez błony śluzowe górnych dróg oddechowych i działa rozkurczowo na mięśnie gładkie oskrzeli. Oregano to także cenione zioło bogate przede wszystkim w witaminę K, która zapewnia właściwą krzepliwość krwi i wspomaga rozwój kości. Roślina zawiera duże ilości wapnia i żelaza oraz kwasów omega. Według naukowców lebiodka pospolita może zapobiegać różnego rodzaju chorobom nowotworowym, co jest związane z wysokim stężeniem antyoksydantów, czyli związków chemicznych hamujących reakcję utleniania w organizmie. Przeciwutleniacze z oregano powstrzymują proces powstawania wolnych rodników, zapobiegając zwłaszcza rozwojowi raka piersi. Stosowana zewnętrznie usprawnia pracę przewodu pokarmowego. Napar z ziela pomaga w schorzeniach górnych dróg oddechowych.
Lebiodkę pospolitą stosuje się zewnętrznie do płukania jamy ustnej, a także do kąpieli lub okładów przy trudno gojących się ranach i świądzie skóry.
Zastosowanie w kuchni
Oregano jest ważnym ziołem, zwłaszcza w kuchni śródziemnomorskiej. Jest wspaniałą przyprawą do pomidorów, serów, warzyw, mięs, ryb, sałatek i roślin strączkowych. Liście lebiodki mogą być wykorzystywane jako dodatek do napojów ziołowych. Przyprawę dodaje się do pizzy. Wykorzystuje się ją do wzbogacenia walorów smakowych klusek ziemniaczanych i potraw z ryżu. Bardzo dobrze komponuje się z pomidorami, cukinią i mozzarellą. Nadaje pieczonym ziemniakom specyficzny, ciekawy smak. Czarne oliwki marynowane przez tydzień w oliwie z dużą ilością lebiodki są delikatnym dodatkiem do czerwonego wina, sera i bagietki. Lebiodka jest również używana do przyprawiania niektórych wódek, wina wermut i likierów.
Lebiodka stała się ziołem o znaczeniu międzynarodowym za sprawą włoskiej pizzy, która po II wojnie światowej ze względu na niskie koszty przygotowania dania zyskała wielu zwolenników zarówno w Europie, jak i w USA.
Wiele dostępnych w handlu suszonych oregano nie pochodzą z surowca uzyskiwanego z lebiodki pospolitej.