Zdrowie. Zielona Encyklopedia Zdrowia – Jasnota biała
Zdrowie. Zielona Encyklopedia Zdrowia – Jasnota biała
A | B | C | Ć | D | E | F | G | H | I | J | K | L | Ł | M | N | Ń | O | P | Q | R | S | Ś | T | U | V | W | X | Y | Z | Ź | Ż
Lamium album L. Rodzina: jasnowate Lamiaceae
Występowanie jasnota biała
Jasnota biała występuje w strefie umiarkowanej Azji i Europy oraz w Ameryce Północnej. W Polsce gatunek jest pospolity na niżu i w niższych położeniach górskich.
Morfologia
Jest to roślina zielna o wysokości 20-50 centymetrów. Czworokątna w przekroju poprzecznym łodyga jest prawie naga lub z rzadka owłosiona, liście zaś długoogonkowe, sercowato jajowate, ząbkowane i długo zaostrzone. Kwiaty są duże, grzbieciste o białych koronach, z górną wargą omszoną i dolną u nasady zielono nakrapianą, ze zgiętą rurką. Owocem jest rozłupnia rozpadająca się na cztery rozłupki.
Biologia i ekologia
Jest to azotolubna, owadopylna bylina kwitnąca od kwietnia do października. Nasiona rozsiewane są przez mrówki. Roślina spotykana jest w zaroślach, w pobliżu zabudowań, na rumowiskach i przy drogach.
Surowiec
Surowcem stosowanym do celów leczniczych jest kwiat jasnoty białej i ziele zbierane od maja do jesieni. Zrywać należy same korony kwiatowe i natychmiast po zbiorze suszyć rozłożone cienką warstwą na papierze. Zbieranie powinno odbywać się podczas ładnej, suchej pogody, a suszenie w ogrzewanych pomieszczeniach, ponieważ kwiaty są bardzo delikatne i szybko ciemnieją, tracąc przy tym właściwości. Prawidłowo wysuszone kwiaty powinny zachować kremową barwę. Przechowywać je należy w szczelnych naczyniach. Aby uzyskać ziele jasnoty białej, ścina się górne, kwitnące części pędów i suszy tak jak kwiaty. Po wysuszeniu ziele powinno zachować naturalne barwy. Do jedzenia nadają się świeżo ścięte i ugotowane bądź usmażone pędy jasnoty białej, a także świeże kwiaty tej rośliny.
Zastosowanie w medycynie
Odwary z jasnoty białej stosuje się jako środek leczniczy w nieżytach przewodu pokarmowego i dróg oddechowych. Taki odwar można stosować również zewnętrznie do płukania jamy ustnej i gardła. Działa przeciwzapalnie, osłaniająco i regeneruje uszkodzony nabłonek.
Zastosowanie w kuchni
Kwiaty jasnoty białej mają zapach miodu, gorzko śluzowaty smak i można je stosować do dekorowania sałatek. Cały sezon jadalne są również liście i pędy tej rośliny. Dodaje się je do zup, sosów, placków, pizz lub przyrządza jak szpinak. Nie nadają się jednak na surówki, ponieważ niepoddane obróbce termicznej mają nieprzyjemny smak.
