Zdrowie. Zielona Encyklopedia Zdrowia – Czyściec błotny
Zdrowie. Zielona Encyklopedia Zdrowia – Czyściec błotny
A | B | C | Ć | D | E | F | G | H | I | J | K | L | Ł | M | N | Ń | O | P | Q | R | S | Ś | T | U | V | W | X | Y | Z | Ź | Ż
Stachys palustris L. Rodzina: jasnowate Lamiaceae
Nazwa rodzajowa Stachys pochodzi od greckiego słowa stachys oznaczającego kłos i odnosi się prawdopodobnie do budowy kwiatostanu czyśćca błotnego.
Występowanie Czyśćca błotnego
Czyściec błotny występuje w Azji i Europie. W Polsce jest gatunkiem pospolitym niemal na całym obszarze.
Morfologia
Jest to roślina zielona osiągająca 30-100 centymetrów wysokości, o kłączu z bulwiasto-zgrubiałymi rozłogami. Na szorstko owłosionej łodydze osadzone są podługowato-lancetowate liście: dolne krótko-ogonkowe i dolne siedzące, nasadą obejmujące łodygę. Są one krótko-owłosione, u nasady sercowate i na brzegu drobno-piłkowane. Purpurowo-różowe kwiaty są zebrane na szczycie pędu w nibyokółki, tworząc kłosokształtny kwiatostan. Owocem jest ciemnobrunatna, połyskująca rozłupka.
Biologia i ekologia
Czyściec błotny jest wieloletnią rośliną kwitnącą od czerwca do września. Jego kwiaty zapylają owady, jest bardzo atrakcyjny dla trzmieli. Czasem jednak dochodzi do samo-zapylenia. Rozmnażać się może również wegetatywnie. Owoce czyśćca rozsiewane są przez wiatr i zwierzęta. Rośnie nad brzegami wód, na wilgotnych polach, w zaroślach i rowach.
Surowiec
Wykorzystywanym surowcem są kłącza czyśćca błotnego. Wykopuje się je późną jesienią lub wczesną wiosną, a następnie czyści i suszy. W kuchni wykorzystywać można również nasiona oraz pędy nadziemne czyśćca błotnego.
Zastosowanie w medycynie
Czyściec błotny był stosowany kiedyś zewnętrznie na trudno gojące się rany.
Zastosowanie w kuchni
Kłącza czyśćca błotnego mają zastosowanie kulinarne. Surowiec ma przyjemny smak, lecz nie przyjemny, charakterystyczny zapach. Kłącza można smażyć na głębokim oleju, zapiekać lub kisić. Nasiona gotuje się i podaje podobnie jak kaszę gryczaną. Mają przyjemny, lekko orzechowy smak. Po wysuszeniu można zmielić je w mąkę, i łącząc z inną, wykorzystywać do wypieków. Młode pędy używa się jako substytut szparagów.
