Zdrowie. Alergie – Jak zapobiegać reakcjom anafilaktycznym?

Zdrowie2 marca 2022

0 381

Zdrowie. Alergie – Jak zapobiegać reakcjom anafilaktycznym?

Istnieje wiele możliwości zapobiegania reakcjom anafilaktycznym. Ponieważ anafilaksja – w przeciwieństwie do alergii – może wystąpić u każdego człowieka, wszyscy powinni wziąć sobie do serca poniższe rady.

Wypadki grożą nam wszystkim w domu, na ulicy, w pracy, podczas urlopu.

Środki ostrożności przy skłonnościach alergicznych

Najczęstszymi czynnikami wywołującymi uczulenia są: pyłek kwiatowy, zarodniki grzybów pleśniowatych, sierść zwierzęca, pióra, materace, kurz domowy i żyjące w nim, niewidoczne gołym okiem roztocza. Również bakterie mogą stać się niezależnie od spowodowania choroby zakaźnej – przyczyną alergii.

Całkowicie unikanie kontaktu ze wszystkimi potencjalnymi alergenami nie jest możliwe – egzystują one obok nas, w naszym naturalnym środowisku. Alergik musiałby więc zostać zupełnie odizolowany od otoczenia, co oznaczałoby dla człowieka nędzną wegetację. Jedynie gdy nadwrażliwość wywołana jest przez substancje nie występującą normalnie w środowisku, można unikać zetknięcia z nią bez uszczerbku dla zwykłego trybu życia. Ma to miejsce np. przy rzadkich uczuleniach na metale. Jednak również w pozostałych przypadkach należy w miarę możliwości wystrzegać się substancji alergicznych. Wystarczy w tym celu zastosować pewne środki ostrożności, które nie nastręczają zbyt wielu kłopotów w życiu codziennym. Szczególnie w pierwszych miesiącach procesu odczulania ważne jest, aby nie stykać się z alergenami, gdyż może to zniweczyć postępy leczenia.

Właściwości pomieszczeń mieszkalnych

Wielkość, wyposażenie i inne cechy mieszkania zależą oczywiście przede wszystkim od indywidualnych upodobań i możliwości. Również stosunki własnościowe są czasami nieprzezwyciężonymi przeszkodami dla zastosowania opisanych tu środków zaradczych, zwłaszcza jeśli chodzi o zmiany architektoniczne. Jeśli więc mamy niewyrozumiałego gospodarza, trzeba pomyśleć o przeprowadzce.

Najważniejsze wymagania, jakie powinno spełniać mieszkanie alergika:

Ściany muszą być suche, aby zapobiec zagnieżdżaniu się grzybów pleśniowych.
Szczeliny i występy w ścianach sprzyjają osadzaniu się kurzu, który trudno potem usunąć. Dlatego wszystkie szczeliny powinny zostać starannie wypełnione, a występy – w miarę możliwości – wyrównane.
W starych mieszkaniach możemy jeszcze niekiedy znaleźć sztukanerie, które wprawdzie zdobią, ale także są miejscem zbierania się kurzu, należy je raczej zlikwidować.
Karnisze przymocowuje się bezpośrednio do sufitu, a nie poniżej – z tego samego powodu.
Wystające framugi drzwi odkurzamy często i dokładnie zwilżoną ściereczką.
Grzyb domowy, którego zarodniki wywołują reakcje alergiczne, rozwija się najczęściej w ciemnych miejscach, często na drewnie. We własnym domu możemy wezwać fachowca, który zabezpieczy belkowanie dachu przed grzybem. Jeśli to niemożliwe, alergik powinien trzymać się z dala od strychu i innych ciemnych miejsc z drewnianymi belkami.
Stałe zagrożenie stanowią tapety z odstającymi brzegami. Należy je całkowicie usunąć, ścianę zaś starannie oczyścić i wytapetować od nowa. Nowe tapety wycieramy często wilgotną ściereczką.
Najmniej szkodliwe dywany i wykładziny to te, które wykonane z włókien sztucznych. Na stale przyklejona wykładzina jest lepsza niż położona luzem, pod warunkiem, że będzie regularnie, gruntownie i umiejętnie czyszczona.
Wyściełane meble najlepiej jest zaopatrzyć w gładkie pokrowce z tworzywa sztucznego, które można łatwo zmywać.
Ciężki zasłony, gromadzące kurz, są w mieszkaniu alergika niepożądane.
Zupełnie nieprzydatne do ogrzewania są wszelkiego rodzaju grzejniki wentylacyjne, rozpylające tumany kurzu. Wymagania zdrowotne spełniają kaloryfery centralnego ogrzewania, nowoczesne piece gazowe i grzejniki elektryczne. Kaloryfery muszą być często zmywane na mokro, ponieważ między ich żeberkami zbiera się wiele kurzu, unoszącego się wraz z ogrzanym powietrzem.
Wszystkie pomieszczenia powinny być sprzątane przynajmniej raz dziennie – za pomocą odkurzacza i wilgotnej ściereczki. Ścieranie kurzu na sucho powoduje tylko jego rozpylenie.
Bardzo ważne jest dokładne wietrzenie szczególnie zawilgoconych miejsc, a więc kuchni, łazienki i ubikacji. Zbyt wysoka wilgotność powietrza sprzyja wzrostowi grzybów pleśniowych
Bielizna nie powinna być suszona w mieszkaniu, lecz na wolnym powietrzu. na balkonie lub w osobnej suszarni. Jeśli to możliwe, bieliznę należy dokładnie odwirować, a miejsce w którym wisi, dobrze przewietrzyć. Na rynku są już dostępne pralko – suszarki, co byłby najlepszym rozwiązaniem.
Zazwyczaj wystarcza wietrzenie przez otwarte drzwi i okna, przeciągu należy jednak unikać, ze względu na niebezpieczeństwo przeziębień. Za stan optymalny uważa się dopływ 20m sześciennych świeżego powietrza na osobę w ciągu jednej godziny, w razie zadymienia – co najmniej 30m sześciennych.
Palenie w miejscach przebywania alergików jest zabronione.

Sypialnia i jej wyposażenie

Najważniejszym projektem w mieszkaniu alergika jest sypialnia. Tam spędza on bowiem około 1/3 doby, tam też narażony jest najczęściej i najintensywniej na działanie czynników uczulających. Dlatego szczególnie ważne są właściwości i wyposażenie tego pomieszczenia.

Najlepsze są niewielkie sypialnie jednoosobowe, suche, o powierzchni od 10 do 12 metrów kwadratowych, z jednym oknem i drzwiami. Okno nie powinno wychodzić na ogród, łąki, pola czy drzewa.
W miarę możliwości należy zrezygnować z tapet, lepsze będzie pomalowane trwałą, dającą się zmyć, farbą.
Bardzo ważne jest dostateczne wietrzenie. W tym celu najlepiej zostawić uchylone okno przez całą dobę – także w zimie. Wyjątkiem od tej reguły jest okres kwitnienia, a więc wiosna i wczesne lato, kiedy okno pozostaje otwarte tylko do czasu napłynięcia dostatecznej ilości świeżego powietrza.
Ogrzewanie w pomieszczeniach sypialnych powinno być włączone dopiero w razie spadku temperatury wewnątrz nich poniżej 12-14 stopni C. Na panelach grzewczych – nawet dokładnie czyszczonych – gromadzi się kurz, wpływający niekorzystnie na sen i stale grożący uczuleniem.
Jak najbardziej pożądane jest proste, spartańskie wyposażenie, umeblowanie sypialni, bez ciężkich zasłon, dywanów i wyściełanych mebli. Wybierzmy raczej lekkie firanki z tworzyw sztucznych, gładkie drewniane lub metalowe krzesła, dające ścierać się na mokro, równie gładkie, pozbawione ozdób szafy ze szczelnymi drzwiami, a do pokrycia podłogi – linoleum lub płytki PCV.
Wszystkie zbędne meble powinny być usunięte – zwłaszcza szafy z ubraniami. Jeśli z powodu miejsca nie można uniknąć przechowywania odzieży w sypialni, należy zwrócić uwagę na szczelność drzwi w szafach.
W niektórych domach okna zaopatrzone są w żaluzje. Są one nieszkodliwe, gdy znajdują się między podwójnymi szybami. Odradzam natomiast żaluzje umieszczone po wewnętrznej stronie okien, gdyż zbiera się na nich kurz. Jeśli ich zdemontowanie nie jest możliwe, należy przecierać poszczególne płytki mokrą ściereczką, podobnie jak kaloryfery, co najmniej raz dziennie.
Szczególnej uwagi wymaga łóżko. Dla alergika najbardziej nadaje się zwyczajna, prosta rama z drewna lub metalu.
Przyczyną uczuleń bywają bardzo często materace, wypełnione trawą morską, słomą, bawełną i resztkami wełny, sierścią zwierzęcą, ścinkami jedwabnymi, konopiami, lnem lub włóknami palmowymi. Wszystkie te substancje – a szczególnie sierść – wywołać mogą alergię. Dodatkowym czynnikiem jest gromadzenie się w materacach kurzu i roztoczy. Stare materace należałoby zastąpić od razu nowymi, najlepiej wykonanymi z gąbki i zaopatrzonymi w plastykowy lub gumowy pokrowiec, umożliwiający ścieranie kurzu – dwa razy w tygodniu. Jeśli materac jest jeszcze w zbyt dobrym stanie, aby go wyrzucić, odkurzamy go starannie, wietrzymy i pokrywamy gładką, zmywalną powłoką. Wszystkie te zabiegi nie pomogą jednak, jeśli jesteśmy uczuleni na materiał wypełniający. Idealne, choć nieco drogie jest rozwiązanie, polegające na kupnie co roku nowego materaca.
Podobne zasady obowiązują w stosunku do pościeli. Poduszka powinna być wypełniona gąbką i powleczona łatwym do oczyszczenia pokrowcem. Należy zupełnie zrezygnować z pierzyn oraz kołder i poduszek puchowych, wełnianych i bawełnianych. Wybieramy prześcieradła lniane i kołdry z włókien sztucznych, jak diolen czy dralon.
Bieliznę pościelową, a więc prześcieradła i poszwy zmieniamy co najmniej raz w tygodniu a poduszkę i kołdrę wietrzymy w suchym miejscu z taką samą częstotliwością.
Pidżama lub koszula nocna powinny być wykonane z naturalnego lnu.

Odzież i inne przedmioty osobistego użytku

Reakcje alergiczne wywołane przez ubranie pojawiają się coraz częściej. Najbardziej przydatna dla alergików jest bielizna bawełniana lub z włókien sztucznych, zapewniająca jednocześnie dostateczną ochronę przed zimnem. Do prania należy używać delikatnych środków nie powodujących odczynów uczuleniowych.

Także w stosunku do odzieży wierzchniej alergicy powinni przestrzegać kilku zasad.

Na pierwszym miejscu stoi zakaz używania futrzanych płaszczy i innych części garderoby. Najlepiej tolerowane jest z reguły tworzywo syntetyczne. Bywają też jednak przypadki uczuleń właśnie na włókna sztuczne. Należy wtedy wspólnie z lekarzem ustalić, który ze składników ubrania jest źródłem alergii i nie używać go w przyszłości.
Odzież wierzchnia powinna być często czyszczona, naturalnymi proszkami.
Do pielęgnacji zębów stosujemy tylko pasty nie zawierające wyciągu z korzenia irysu. Korzeń irysu może być czasem dodawany do perfum, mleczka kosmetycznego, pudrów i innych kosmetyków.
Nawet używany przez długie lata kosmetyk może nagle spowodować odczyn uczuleniowy. Przy najlżejszym podejrzeniu tego rodzaju trzeba go natychmiast odstawić i zwrócić się do lekarza.
Naturalne środki do pielęgnacji są zazwyczaj lepiej tolerowane niż produkty chemiczne. Godne polecenia są maseczki z ziół leczniczych i parowa kąpiel z rumiankiem na twarzy.
Mydła alkaiczne powinniśmy zastąpić naturalnymi i zupełnie zrezygnować z talku i pudru, które to substancje prowokują reakcję nadwrażliwości lub pogarszają dolegliwości dotychczasowe.

Lekarstwa i środki spożywcze

W zasadzie każdy medykament może stać się przyczyną alergii. Szczególnie często winowajcą jest penicylina i inne antybiotyki. Jednak również pozornie nieszkodliwe, wydawane bez recepty lekarstwa mogą sprawić nam niemiłą niespodziankę. Dobrym przykładem jest tu – na ogół dobrze znoszona – aspiryna, zawarta w wielu specyfikach przeciw bólom głowy, reumatyzmowi, przeziębieniu i grypie. U niektórych ludzi wywołuje ona nawet ataki astmy oskrzelowej.

Alergicy powinni przestrzegać następujących reguł postępowania z lekami;

Nigdy nie zażywać lekarstw bez zalecenia lekarza, nawet tych wydawanych bez recepty, chodzi tu szczególnie o środki przeciwbólowe, nasenne, pobudzające i uspokajające.
Lekarstwa zapisane przez lekarza stosować ściśle według jego przepisu lub wskazówek na opakowaniu, nie wolno samowolnie zwiększać dawki w celu wymuszenia szybszego, skuteczniejszego działania.
Informować każdego lekarza podczas pierwszej wizyty o swoich skłonnościach uczuleniowych.
W razie pojawienia się w trakcie leczenia objawów ubocznych, np. na skórze, natychmiast odstawić lek i poinformować lekarza prowadzącego terapię.

Jeśli chodzi o odżywianie, to istotne jest stosowanie pewnych środków ostrożności, uzależnionych od skłonności indywidualnych. Reakcje alergiczne następują często po spożyciu ryb i raków. Oczywiste jest wówczas unikanie tych pokarmów. Ryby i krewetki przerabiane są jednak czasami na paszę dla drobiu. Uczulenie na mięso kurze może więc oznaczać, że zawarte w nim były resztki mączki rybnej. Podobnie rzecz ma się w przypadku jajek, lecz tu dochodzi jeszcze możliwość nietolerowania produktu zasadniczego – białka kurzego. Obecność mączki rybnej w jajach rozpoznać można po ich charakterystycznym zapachu.

Osoby reagujące nadwrażliwie na mleko, powinny wystrzegać się go w każdej formie, a więc również w proszku. Zakazana jest także śmietana, niektóre wyroby piekarnicze i cukiernicze z dodatkiem mleka, budyń, czekolada i lody. Uczuleni na drożdże muszą zrezygnować ze wszelkich wypieków, przygotowanych z ich użyciem, ale także z piwa. Miód może stać się alergenem, jeśli zawiera pyłek kwiatowy. Niekiedy zmiana gatunku pozwala nie wyrzekać się miodu.

Pojęcie alergii pokarmowej można znacznie rozszerzyć i objąć nim każdą nienormalną reakcję na pożywienie bądź jego poszczególne składniki. Reakcję taką wywołują nierzadko: kawa i herbata. Niejasne objawy: np. szybkie bicie serca, bóle w klatce piersiowej, wzmożone poty, szybkie meczenie się i paniczne stany lękowe, nie wskazują wcale na alergiczne tło dolegliwości, zwłaszcza pacjent z reguły od dawna pije kawę i herbatę nie odczuwając przedtem żadnych zaburzeń. Wątpliwości rozstrzygnąć można, zaprzestając na kilka dni picie tych używek. Jeśli symptomy ustąpią, sprawa staje się jasna. Rozwiązanie problemu polega na długotrwałej „abstynencji” herbacianej i kawowej, w lżejszych przypadkach pomaga na ograniczenie dziennego spożycia.

Zasady obchodzenia się z artykułami spożywczymi i ich resztkami, które powinny obowiązywać w gospodarstwie alergika:

łatwo psujące się produkty przechowywać stale w lodówce;
zrezygnować ze składowania płodów rolnych w piwnicy;
resztek owoców nie wyrzucać do koszów papierowych i otwartych pojemników na śmiecie w mieszkaniu, lecz bezpośrednio do kontenerów lub pojemników na zewnątrz;
unikać zetknięcia uczulonego z odpadkami, by wykluczyć możliwość kontaktu z zarodnikami grzybów pleśniowych

Dieta w każdej odmianie alergii powinna zawierać dużo witamin i składników mineralnych.

Niezależnie od przyczyn nadwrażliwości, każdego alergika dotyczą poniższe wskazówki:

Jako zapotrzebowanie podstawowe na energię przyjmuje się jedną kalorię na godzinę i na kilogram wagi ciała. Dobowa ilość na człowieka 70-kilogramowego wynosi więc: 70kg x 1 kaloria x 24 godziny = 1680 kalorii (7040 dżuli).

Tzw. zapotrzebowanie dodatkowe zależy od intensywności wysiłku fizycznego. Przeciętna dawka kalorii waha się od 2000 do 2800. W następujący sposób rozkładają się one na poszczególne składniki pożywienia:

Tłuszcze

(9,3 kalorii/39 dżuli) – maksymalnie 1 g n a kilogram wagi ciała, nie więcej jednak niż 80 g dziennie. Od ilości tej należy odjąć tłuszcz „niewidzialny”, a zawarty w wielu produktach (kiełbasa, ser) – ok. 20-30 g. Do smarowania, smażenia itp. pozostaje więc 40-50 g. dziennie. Zapotrzebowanie to pokryte być powinno (po 1/3) przez masło, pełnowartościową margarynę i oleje roślinne (słonecznikowy, sojowy). Z masła można zrezygnować na korzyść tłuszczów roślinnych.

Białka

(4,1 kalorii/ 17,17 dżula w gramie) – zapotrzebowanie 1-2,5 g na kilogram wagi ciała. U dzieci, młodzieży, matek ciężarnych i osób starszych ilość ta przekracza znacznie 1g. Istotna jest nie tylko ilość, ale i biologiczna zawartość tego składnika, wyrażana masą białka, jaką organizm może wytworzyć ze 100g białka zawartego w pożywieniu. Pod tym względem na czele produktów białkowych znajdują się: mleko, całe jaja, ryby, mięso wołowe, ziemniaki i chleb żytni. Wartościowe są także warzywa strączkowe i ryż.

Węglowodany

(4,1 kalorii/17,17 dżula w gramie) – dziennie od 250 do 400 g, zależnie od wagi i obciążenia fizycznego. Węglowodany dostarczają energię i zawierają liczne witaminy i substancje mineralne. Znaczna część tych odżywczych substancji niszczona jest przez wysoką temperaturę (np. przy gotowaniu) i dlatego ważne jest jedzenie na surowo owoców, wszelkiego rodzaju sałatek, a częściowo także i warzyw i przetworów zbożowych.

Tagi