Grande Dixence
Szwajcaria. Położenie: tama na rzece Dixence, kanton Valais, południowo-zachodnia Szwajcaria
Grande Dixence to najwyższa betonowa zapora wodna w Europie, jedna z największych na świecie. Została zbudowana na rzece Dixence w kantonie Valais. Dzięki alpejskim krajobrazom stanowi popularną atrakcję turystyczną regionu. Na koronę można wjechać kolejką gondolową lub wspiąć się górskim szlakiem. Szwajcarska konstrukcja usytuowana jest na wysokości 2683 metrów n.p.m.
Gigantyczną betonową budowlę wzniesiono w latach 1950-1964. Wcześniej w tym miejscu wznosiła się od lat 30. XX wieku nieduża tama łukowa. Rosnące zapotrzebowanie na energię po II wojnie światowej sprawiło, że przystąpiono do wzniesienia nowego, dużo większego obiektu. Wymiary tamy są imponujące: wysokość 285 metrów, długość 700 metrów, grubość zapory u podstawy prawie 200 metrów, grubość na szczycie 15 metrów. Do budowy zużyto 6 milionów metrów sześciennych betonu. Zewnętrzna powłoka została okryta dodatkowo potężną izolacją cementową.
W wyniku budowy tamy powstało sztuczne jezioro, Lac des Dix, do którego tunelami o łącznej długości 100 kilometry spływa woda z alpejskich lodowców. Zbiornik ma powierzchnię 4 kilometry kwadratowe, pojemość 4 miliony metry sześcienne, głębokość 284 metry. Zasila go również woda z innego sztucznego zbiornika – Lac de Cleuson przy tamie Cleuson, oddalonej o 7 kilometry na północny wschód. Z Lac des Dix woda odprowadzana jest ogromnymi sztolniami, po czym trafia do elektrowni wodnych znajdujących się w dolinie Rodanu, które wraz z systemem zbiorników, przepompowni, rurociągów i tuneli tworzą kompleks zwany Cleuson-Dixence. Cztery największe elektrownie to: Chandoline (o mocy 120 MW), Fionnay (290 MW), Nendaz (390 MW) i Bieudron (1269 MW). Ta ostatnia, jedna z największych na świecie, osiągnęła rekordowe wyniki: wydajności każdej z trzech turbin (423 MW), wysokości (1883 metry) i mocy generatorów (35,7 MVA). Cleuson-Dixence pokrywa 20-25% zapotrzebowania Szwajcarii na prąd.
