Fasola
Najwspanialej rośnie w strefie podzwrotnikowej, ale uprawiana jest na całym świecie. Dobrze komponuje się z różnymi dodatkami. Można z niej zrobić kotlety na obiad i ciasto na deser. A przy tym zawiera substancje, które pomagają leczyć wiele schorzeń.
Dużo jej w kuchni Meksyku, Jamajki, Brazylii, Kostaryki, Indii. Do Europy trafiła dzięki Kolumbowi. Najbardziej popularna na świecie, a także w Polsce jest fasola zwyczajna. Hoduje się ją na wszystkich kontynentach. Ciepłolubna fasola złota – mung o długich strąkach i małych nasionach dobrze smakuje z potrawami curry. Japońska adzuki jest okrągła, ciemna. Nadaje potrawom delikatny orzechowy smak. Fasola półksiężycowa – limeńska ma szerokie, płaskie, sierpowate strąki z 2-3 dużymi nasionami. Świetnie łączy się z mięsem i rybami. Ciemnofioletowe albo nakrapiane ziarna fasoli wielokwiatowej dodaje się do zup i sałatek. Jedną z odmian jest fasola jaś. Pochodząca z Indii fasola mungo jest nieduża, okrągła, zielona, żółta lub nakrapiana. Często robi się z niej mąkę. Meksykańska czarna fasola ma nasiona czarne i duże, kolejna popularna fasola w Meksyku to kidney, inaczej fasola nerkowata, o czerwonych dość dużych ziarnach. Z kolei pinto-meksykańska odmiana białej fasoli – jest jasna z bordowymi kropeczkami. Niewielkie, zielonkawe ziarna ma fasola flażolet. Fasola cannellini – niewielkie ziarna o łagodnym smaku, pochodzi z Włoch.
Dlaczego warto ją jeść?
Jej głównym skarbem jest białko, szczególnie cenne ze względu na dużą zawartość lizyny, której nasz organizm sam nie wytwarza, a która jest niezbędna do produkcji karnityny działającej korzystnie na układ krążenia. Ta substancja wzmacnia serce, chroniąc przed zawałem i chorobą niedokrwienną.
Jest kaloryczna. 100g suchych nasion to 290 kcal. Dostarcza sporo węglowodanów i tłuszczu. Ten tłuszcz zawiera cenne nienasycone kwasy tłuszczowe, które obniżają poziom złego cholesterolu i podwyższają ten dobry, chroniąc przed miażdżycą, nadciśnieniem i zakrzepami.
Białko fasoli ma właściwości zasadotwórcze. To ważne dla utrzymania równowagi kwasowo-zasadowej, zwłaszcza gdy się je kwasotwórcze mięso, ryby, jajka i produkty zbożowe. Fasola hamuje wydzielanie kwasów żołądkowych, dlatego mogą ją jeść osoby cierpiące na nadkwasotę. Białko pochodzące z fasoli działa korzystnie w profilaktyce osteoporozy: w mniejszym stopniu niż białko zwierzęce powoduje utratę wapnia z moczem.
Fasola to źródło lecytyny wzmacniającej układ nerwowy, poprawiającej zdolność koncentracji i zapamiętywania, wspomagającej przyswajanie witamin E, K, A i wpływającej na metabolizm tłuszczów i cholesterolu. Dostarcza witamin z grupy B i witaminy E, fosforu potasu, magnezu, wapnia. W przeciwieństwie do grochu nie zawiera sodu. W niektórych jej gatunkach występuje żelazo (haricot – zwyczajna), kwas foliowy (mung, pinto, z czarnym oczkiem), selen (czarne oczko) oraz dobroczynny zwłaszcza dla mężczyzn cynk (fasola czerwona, nerkowa i czarna).
Czarna fasola jest szczególnie cennym gatunkiem. Przede wszystkim ze względu na kolor, który wskazuje na dużą zawartość przeciwutleniających związków z grupy antocyjanów (podobnie jak w przypadku np. czarnego ryżu czy czerwonej cebuli). Poza tym zawiera więcej skrobi opornej niż inne rodzaje fasoli. Dzięki temu wspiera bakterie zasiedlające jelito grube w produkcji kwasu masłowego, niezbędnego dla zdrowia i zmniejszającego ryzyko zachorowania na nowotwór jelita grubego.
Świeże nasiona zawierają więcej wody, natomiast mniej białka, węglowodanów, tłuszczów i składników mineralnych niż suszone. Ale więcej w nich witamin.
W strączkach fasoli znajdują się lignany, substancje chroniące przed cukrzycą i zmniejszające ryzyko chorób nowotworowych, głównie raka sutka i jelita grubego oraz błonnik, który pomaga usuwać nadmiar cholesterolu.
Fasolomania zawarta w najpopularniejszej fasoli zwykłej (Phaseolus vulgaris) hamuje trawienie skrobi znajdującej się w ziemniakach, pieczywie, makaronie, pierogach, ryżu czy kukurydzy, ułatwiając pozbycie się nadprogramowych kilogramów. Organizm otrzymuje mniej energii, dzięki temu dochodzi do powstawania nadwyżek przekształconych w tkankę tłuszczową. Fasolamina wpływa również na utrzymanie stabilnego poziomu cukru we krwi (podwyższony poziom glukozy wymaga większej ilości insuliny – hormonu pobudzającego zmianę nadwyżki kalorii w tkankę tłuszczową).