A | B | C | Ć | D | E | F | G | H | I | J | K | L | Ł | M | N | Ń | O | P | Q | R | S | Ś | T | U | V | W | X | Y | Z | Ź | Ż
O ile anyżowy zapach i smak pozyskiwany z nasion anyżu gwiazdkowatego jest charakterystyczny dla kuchni azjatyckiej, o tyle same walory aromatyczne i smakowe znane mieszkańcom regionów śródziemnomorskich pochodzą z nasion anyżu (inna nazwa: biedrzeniec anyż).
Jest to roślina o wysokości 15-50 centymetrów. Jej owłosiona łodyga jest u góry rozgałęziona, a liście zróżnicowane. Dolne są okrągławonerkowe, ogonkowe i nacinanoząbkowane; środkowe 5-7 sieczne o odcinkach jajowatych i nacinanożąbkowanych; górne 2-3-krotnie pierzastosieczne o odcinkach równowąskolancetowatych; a najwyższe niepodzielone lub trójdzielne. Pozbawiony pokryw baldach, złożony jest z 7-15 szypułek z pokrywkami o liściach nitkowatych. Białe kwiaty mają owłosione płatki. Owocem jest około 5-milimetrowa rozłupnia rozpadająca się na dwie rozłupki.
Ta jedna z najstarszych roślin używanych zarówno do celów kulinarnych, jak i medycznych była uwielbiana przez starożytnych Greków i Egipcjan oraz imperium rzymskiego. Właściwości anyżu są znane od 3500 lat. Pierwsze wzmianki o uprawie tej rośliny, odczytane ze zwojów papirusu, pochodzą ze starożytnego Egiptu, gdzie anyżek był powszechnie używany jako środek moczopędny oraz stosowany do łagodzenia bólów zęba. Na ziemie Rzeczypospolitej anyżek przywędrował w średniowieczu. Jego użycie, zwłaszcza w formie produkowanych na bazie anyżu nalewek, spopularyzowali mnisi z zakonu benedyktynów. Wykorzystanie anyżku w przemyśle spirytusowym jest powszechne do dzisiaj. Nasiona tej rośliny stanowią dominujące źródło smaku i aromatu francuskiej anyżówki, popularnego na Bliskim Wschodzie araku, uważanej za napój narodowy tureckiej raki i greckiego ouzo. Anyżek obok kopru włoskiego i piołunu jest głównym składnikiem cieszącego się dużą popularnością na całym świecie absyntu.
Występowanie i uprawa
Jest to miododajna roślina kwitnąca w czerwcu i lipcu. Kwiaty są zapylane przez muchy i chrząszcze, a rozłupki rozsiewa wiatr.
Roślina prawdopodobnie pochodząca ze wschodnich terenów Morza Śródziemnego. Współcześnie występuje wyłącznie w uprawie i nie jest znana ze stanowisk naturalnych. W Polsce anyżek jest rzadko uprawiany i czasami przejściowo dziczeje. Do celów kulinarnych pozyskuje się owoce. Dojrzałe i wysuszone owoce powinny być zbierane pomiędzy lipcem a sierpniem.
Zastosowanie
Surowcem jest owoc zbierany w sierpniu. Rośliny ścina się wraz z rosą, aby ograniczyć osypywanie się rozłupek, a następnie suszy się w zaciemnionym, przewiewnym miejscu. Po wysuszeniu należy je wymłócić. Oddzielone owoce można jeszcze dosuszyć w temperaturze 35 stopni. Dobrze wysuszone powinny być zielonkawoszare z jaśniejszymi żebrami. Surowiec należy przechowywać w szczelnym naczyniu.
Wysuszone rozłupki mają słodkawo-korzenny smak.
W kuchni wykorzystuje się liście, całe nasiona i olejek aromatyczny z nasion, który stosuje się do aromatyzowania likierów. Delikatnie świeże liście służą do przyprawiania curry i pikantnych dań mięsnych. Nasiona można wrzucać do gotowanych jarzyn, np. do czerwonej kapusty, marchwi, szpinaku i buraków. Nawet małe dawki zioła mogą znakomicie urozmaicić smak potraw z dziczyzny i mięsnych sosów. Rozdrobnione nasiona lub olejek są tradycyjnymi dodatkami do cukierków, ciast, biszkoptów i pierników oraz słodkich dań z ryżu. W kuchni indyjskiej anyż jest dodawany do zup, dań duszonych i chleba. Ponadto olejek wykazuje właściwości lecznicze. Zewnętrznie jest wykorzystywany do inhalacji w schorzeniach dróg oddechowych oraz stosowany odkażająco na skórę. Wewnętrznie napar z owoców może być stosowany jako środek regulujący pracę układu pokarmowego. Pobudza wydzielanie soku żołądkowego, wzmaga perystaltykę jelit, łagodzi zaparcia i kolki jelitowe. Ze względu na działanie wykrztuśne wykorzystuje się go również w nieżytach oskrzeli i gardła. U kobiet karmiących pobudza laktację. Anyżku nie należy mylić z anyżem.
