Kręgosłup człowieka

mucha25 marca 2020

0 1 503

Kręgosłup człowieka – element szkieletu człowieka rozumnego (Homo sapiens) pełniący rolę narządu podporowego, narządu ruchu i osłony rdzenia kręgowego. Zbudowany jest z 26 kości, w tym 24 oddzielne kręgi oraz dwie kości powstałe ze zrośnięcia kręgów: kość krzyżowa i kość guziczna.

Budowa.

Kręgosłup człowieka jest zbudowany z 26 kości, ma od 33 do 34 kręgów. Dzieli się na pięć odcinków: szyjny, piersiowy, lędźwiowy, krzyżowy i ogonowy (guziczny). Kręgosłup dorosłego człowieka to około 40-45 procent długości jego ciała.

Pierwsze dwa kręgi kręgosłupa to dźwigacz (atlas) i obrotnik. Kręgi szyjne są najbardziej ruchome – umożliwiają swobodne poruszanie głową. Kręgi piersiowe łączą się z żebrami; klatka piersiowa osłania narządy wewnętrzne takie jak płuca czy serce. Kręgi odcinka lędźwiowego są masywniejsze niż kręgi piersiowe i szyjne. W ten sposób kręgosłup jest przygotowany do podtrzymywania rosnącej masy ciała. Dźwigają największy ciężar i przez to są najbardziej narażone na urazy. Część krzyżowa wraz z miednicą osłania pęcherz moczowy i narządy płciowe. Odcinek guziczny, czyli kość ogonowa, nie ma żadnej specjalnej funkcji – to pozostałość po procesie ewolucji.

Kręgi poszczególnych odcinków oznacza się w medycynie literami i cyframi (takie oznaczenia można znaleźć między innymi na wynikach badań kręgosłupa). Każdy kręg składa się z trzonu, łuku i wyrostków (nieparzystego wyrostka kolczystego i parzystych wyrostków poprzecznych). Wyrostki poprzeczne sąsiednich kręgów formują stawy. Wyrostki kolczyste to miejsce przyczepu więzadeł i mięśni. Przestrzeń między wyrostkami to kanał kręgowy, przez który idzie rdzeń kręgowy.

Między kręgami w osi pionowej znajdują się krążki międzykręgowe, czyli dyski. Amortyzują wstrząsy i umożliwiają kręgom poruszanie się względem siebie. Całość kręgosłupa jest ustabilizowana przez więzadła. Przez otwory międzykręgowe od rdzenia kręgowego odchodzą korzenie nerwowe. Tworzą sieć, która umożliwia przesyłanie impulsów nerwowych do mózgu.

Kręgosłup oglądany z boku przypomina literę „s”. Paradoksalnie przez to, że nie jest linią prostą, umożliwia utrzymanie postawy wyprostowanej i równowagi oraz pomaga w amortyzacji wstrząsów. Te naturalne krzywizny kręgosłupa to lordoza szyjna, kifoza piersiowa oraz lordoza lędźwiowa. Inne skrzywienia boczne kręgosłupa to skoliozy. Pogłębienie lordoz, kifozy i skolioz może przyjąć charakter patologiczny.

Oznaczenia kręgów

Według nomenklatury medycznej kręgosłup dzieli się na:

odcinek szyjny – 7 kręgów szyjnych (C1-C7),
odcinek piersiowy – 12 kręgów piersiowych (Th1-Th12),
odcinek lędźwiowy – 5 kręgów lędźwiowych (L1-L5),
odcinek krzyżowy – 5 zrośniętych kręgów krzyżowych (S1-S5),
odcinek ogonowy (guziczny) – od 4 do 5 zrośniętych kręgów guzicznych (Co1-Co4/Co5).

Odcinek szyjny

Szyjny odcinek kręgosłupa to siedem kręgów, które tworzą tzw. szyjną krzywiznę przednią. Wyrostki kolczyste kręgów szyjnych (w medycynie te kręgi określane są mianem C2-C6), czyli najbardziej charakterystyczne elementy tej części kręgosłupa są praktycznie niewyczuwalne. Natomiast mięśnie karku oraz więzadła karkowego, ciągnące się od grzebienia potylicznego zewnętrznego do wyrostków kolczystych wszystkich kręgów szyjnych, można wyczuć podczas pochylania głowy do przodu.

Wyrostek kolczysty ostatniego z siedmiu kręgów na tyle długi i i nie jest rozdwojony, że bardzo łatwo dostrzec go w linii karku.

Co robi ta część kręgosłupa? Przede wszystkim ma wpływ na funkcjonowanie niektórych zmysłów, przede wszystkim równowagi, wzroku. Pierwszy z kręgów odcinka szyjnego kręgosłupa podtrzymuje czaszkę, drugi (tzw. obrotowy) pozwala na poruszanie głową w dół, w górę oraz na boki. To właśnie ten odcinek kręgosłupa, zaraz po części lędźwiowej, ulega zwyrodnieniu.

Odcinek piersiowy

Odcinek piersiowy kręgosłupa to 12 kręgów. Wspólnie składają się one na piersiową krzywiznę tylną. Choć jego ruchomość jest bardzo ograniczona, to pełni bardzo ważną funkcję. Zapewnia stabilność oraz podtrzymuje klatkę piersiową. Urazy czy dolegliwości w jej obrębie zdarzają się bardzo rzadko. Jeśli boli to zazwyczaj z powodu przeciążenia i zmian zwyrodnieniowych spowodowanych np. siedzącym trybem życia.

Odcinek lędźwiowy

Część lędźwiowa kręgosłupa zbudowana jest z pięciu kręgów tworzących lędźwiową krzywiznę przednią. Wygięty jest delikatnie do przodu i wspólnie z odcinkiem szyjnym kręgosłupa składają się na tzw. lordozę. Ta część kręgosłupa zazwyczaj znosi najwięcej. Nie służy jej długie przebywanie w jednej pozycji, zwłaszcza siedzenie. Styl życia i brak ruchu sprawia, że ból kręgosłupa zlokalizowany w tej części kręgosłupa zgłaszamy się do lekarza najczęściej. Warto jednak pamiętać, że ból nie zawsze jest skutkiem przeciążenia czy zwyrodnienia. Może się zdarzyć, że ból dolnego odcinka kręgosłupa to objaw choroby nerek lub zapowiedź rozwoju zmian nowotworowych.

Odcinek krzyżowy

Kość krzyżowa składa się z pięciu kręgów krzyżowych. One wszystkie tworzą krzywiznę dolnej części kręgosłupa. Na powierzchni grzbietowej kości krzyżowej można odnaleźć grzebień krzyżowy pośrodkowy. Znacznie niżej, tj. na wysokości dołu grzebienia krzyżowego pośrodkowego, znajduje się rozwór krzyżowy, który prowadzi do kanału krzyżowego, czyli dolnej części kanału kręgowego. Co robi? Przede wszystkim chroni – wraz z kością miednicy zabezpiecza pęcherz moczowy oraz narządy rodne.

Kość guziczna

Kość guziczną znajduje się na przedłużeniu kości krzyżowej i tam też można ją z łatwością wyczuć. Znajduje się w przedłużeniu kości krzyżowej. Lekarz może ją wyczuć podczas badania per rectum, czyli przez odbyt.

Budowa kręgów kręgosłupa

Każdy kręg składa się trzonu, łuku i 3 wyrostków (2 poprzecznych oraz 1 kolczystego). Wyrostki poprzeczne tworzą stawy. Pokrywa je chrząstka, a w ich wnętrzu mieści się płyn maziowy, który umożliwia poruszanie się stawów (zginanie, prostowanie) oraz zmniejsza ich wzajemne tarcie. Kręgi – ułożone jeden na drugim – tworzą tzw. kanał kostny dla rdzenia kręgowego. To od niego odchodzą korzenie nerwowe, rozgałęziają się i tworzą sieć, którą impulsy elektryczne biegną między mózgiem a resztą ciała.

Nerwy zlokalizowane w odcinku szyjnym odpowiadają za ręce, w piersiowym za tułów, w lędźwiowym za nogi. Poszczególne kręgi rozdzielone są krążkami międzykręgowymi, nazywanymi także dyskami. Zbudowane są z pierścienia włóknistego, które pokrywa jądro miażdżyste. Znajdujący się w ich wnętrzu płyn ułatwia im wzajemne poruszanie. Dodatkowo krążki utrzymują kręgi pewnej odległości, co pozwala zamortyzować wstrząsy oraz ułatwia równomierne rozłożenie nacisku.

Skąd bierze się różnica między ilością kręgów?
Różnica kręgów w kręgosłupie zależna jest od grupy krwi. Osoby mające dodatni czynnik RH posiadają 33 kręgi, jednak osoby posiadające 34 kręgi mają ujemny czynnik RH.

cdn…

Tagi